Een waterschap moet zorgen voor schoon water en droge voeten. Aanleg en onderhoud van de riolering is een taak van de gemeente. De zuivering van dat water gebeurt door een waterschap. Een andere belangrijke taak is de veiligheid en de bescherming tegen water door aanleg en onderhoud van dijken en het afvoeren van water. Via watergebiedsplannen wordt er gezorgd voor onderhoud en verbetering van het watersysteem in een bepaald gebied. Dat is niet alleen belangrijk voor droge voeten, maar ook voor gezond water en voldoende water voor nu en in de toekomst.

In waterschappen doet de politiek er toe: de politieke dilemma's. De waterschappen bestaan in Nederland al eeuwen. Er is dus veel ervaring in het beheer van water. Dat is geen garantie voor succesvol beleid in de toekomst. De klimaatverandering zet de politieke dilemma’s ook bij de waterschappen nadrukkelijk op de agenda.  Arjan Lubach heeft dat goed uitgelegd in zijn Avondshow. Zie ook mijn Dwarsliggger: Waterschappen beter positioneren.

In waterschappen gaat het om belangrijke vragen: Bodem en water sturend. Het kabinet heeft recent in een brief gemeld dat water en bodem meer sturend moeten worden voor de inrichting van ons land. Beiden zijn, zo schrijft minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat, de 'basis van ons bestaan' en moeten daarom ook steeds meer de basis van het beleid gaan vormen. Dat betekent een belangrijkere rol voor de waterschappen. Bij waterschappen zit namelijk veel expertise over deze basis van ons bestaan. Zie ook mijn Dwarsliggger: Waterschappen houden het niet droog meer.

De Europese landen hebben in 2020 samen een richtlijn afgesproken voor de kwaliteit waar het oppervlaktewater aan moet voldoen. Al het water in Nederland moet in 2027 een goed leefgebied vormen voor de planten en dieren die er thuishoren. En er moet redelijk eenvoudig drinkwater van te maken zijn. Mijn opvatting is dat dit streven niet te gemakkelijk als onhaalbaar terzijde moet worden geschoven.

Er is in de politiek vaak een strijd over de feiten. Dat zou niet zo moeten zijn. Het maken van politieke keuzen hoort te gaan over doelen. Selectieve feiten, slordige gegevens of een niet passende duiding van feiten is aan de orde van de dag. Maar een overheid hoort daar niet aan mee te doen. Dat betekent dat ze op navolgbare wijze heldere normen formuleert voor haar handelen en ook open aangeeft in hoeverre met haar handelen de beoogde doelen zijn bereikt. Ik zal blijven hameren op deze noodzaak van transparantie

Bodem en water moeten de komende jaren sturend worden in het beleid. Dat betekent dat voldoende water een heel andere betekenis zal krijgen. Waterschappen zijn gewend om te zorgen voor niet te veel en niet te weinig water in een gebied gegeven de elders vastgestelde bestemming. Zo is er een traditie opgebouwd waarin we water en bodem aanpassen aan onze wensen. Maar dat heeft zijn grenzen. Het moet andersom: we zullen onze wensen moeten gaan aanpassen. Ik zal mijn best doen om in discussies inhoud te geven aan dit idee.